Habitus zawodowy, współpraca, narracje aktorów społecznych i praca, która nie uszlachetnia. Raport z badania systemu kształcenia zawodowego i jego interesariuszy przy wykorzystaniu metod jakościowych

rodzaj publikacji: raport z badań, powstały w ramach badania Badanie losów absolwentów szkół zawodowych | obszar: 5. Edukacja a rynek pracy

opis lub streszczenie:

Raport powstał w ramach projektu „Badanie losów absolwentów szkół zawodowych”. Jest to analiza jakościowa materiału składającego się z 91 wywiadów jakościowych – 65 indywidualnych wywiadów pogłębionych (IDI) i 26 zogniskowanych wywiadów grupowych (FGI). Wywiady były prowadzone wśród uczniów, absolwentów, nauczycieli, dyrektorów i pracodawców, co pozwoliło na spojrzenie na analizowane zjawiska z wielu perspektyw. Do podstawowych celów tego projektu należało zebranie wątków, które można podjąć w badaniach ilościowych, ale równie ważnym elementem był komponent poznawczy. Koncentrował się na on poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie o to, jak sprawić by absolwenci stali się wartościowymi i zadowolonymi pracownikami. Badanie jednocześnie wykracza nieco poza opis samego systemu edukacji i opisuje także jego otoczenie – społeczne i gospodarcze.

Pierwsze rozdziały raportu skupiają się na naszkicowaniu obszaru niepewności, w jakim funkcjonują uczniowie i absolwenci szkół zawodowych. Opisuje on w sposób syntetyczny stan ich świadomości  w  momencie  wyboru  szkoły  i  poszukiwania  zatrudnienia.  Korzystając  z  relacji również innych grup (dyrektorów i pracodawców) przedstawiona została różnorodność metod dochodzenia do różnych decyzji edukacyjnych – kontynuowania nauki, poszukiwania zatrudnienia, bierności oraz łączenia nauki i zatrudnienia.

Osobny element raportu stanowi szczegółowa analiza narracji poszczególnych aktorów społecznych (uczniów, dyrektorów i pracodawców) związanych z systemem edukacji zawodowej. Każda  z  nich  stanowi  element  społecznych  reprezentacji,  które  są  tworzone  i  negocjowane przez poszczególnych aktorów.

Przedstawiona została również próba ujęcia kształcenia zawodowego w szerokiej perspektywie ze szczególnym uwzględnieniem barier, obciążeń, które mogą obniżać efektywność systemu edukacji zawodowej. System ten jest przedmiotem istotnych zmian, które nie stanowią jedynie polskiej specyfiki, ale są też częścią zmieniającego się świata.

summary:

The report summarizes the insights yielded by the study of ‘Labour Market Outcomes for Vocational  Education  Graduates’.  It  comprises  a  qualitative  analysis  of  data  from  91  qualitative interviews, 65 of which were semi-structured in-depth interviews (IDI), while the other 26 were focus group interviews (FGI). The interviews were conducted with students, graduates, teachers, head-teachers and employers, which gave an opportunity to look at VET from diverging perspectives.

The main objective of this project was to collect themes that can be investigated in quantitative studies; however, the analytical component was equally important. It focused on finding answers to the question of how to make graduates become both valuable and satisfied employees.

The study also goes somewhat beyond a description of the VET system and illustrates its social and economic environment in the perspective of local labour markets and social communities.The report depicts the area of uncertainty in which the social actors, students, graduates, employers, of VET operate. It describes their awareness at the moment of choosing a school and seeking employment. On the basis of reports from other groups (headmasters and employers), a variety of methods of arriving at various educational decisions is presented – to continue education, seek employment, start a business or combine learning and employment. A separate part of the report provides a detailed analysis of the narratives of individual social actors (students, headmasters and employers) associated with the vocational education system. Each of them is an element of the social representations that are created and negotiated by individual actors.

It is an attempt to approach vocational education in a broad perspective with a particular focus on the barriers and burdens that may impair the flexibility of the vocational education system. The system is undergoing significant changes that are not specific only to Poland but are also present in the changing world in which the production systems of tangible and intangible goods are changing.